Ở Phú Yên những năm trở lại đây phong trào nuôi gà đá (đặc biệt là gà nòi) bùng nổ mạnh mẽ. Đây chỉ là một trong các khu vực nuôi gà chọi. Với mục đích vừa thỏa mãn thú chơi đá gà cựa sắt, vừa góp phần tăng thêm kinh tế cho gia đình. Không biết từ bao giờ mà đá gà cựa sắt con đường kiếm tiền lành mạnh của dân mê gà đá phát triển nhiều như hiện nay.
Nuôi gà đá để làm kinh tế
Tại thôn Lẫm, xóm Hòa Vinh, huyện Đông Hòa (Phú Yên). Có thể dễ dàng bắt gặp trung bình từ 2 đến 3 nhà sẽ có một chiếc lồng gà được đặt trước sân. Đa phần là gà ô với bộ lông đen tuyền. Ngoài ra còn có gà tía lông mã đỏ hoặc gà xám. Con nào cũng gáy vang và trông rất khỏe khoắn. Có nơi chỉ dành riêng sân cho gà phơi nắng.

Người lớn tuổi nuôi gà đá
Có ông Năm Bạo nổi tiếng với nghề nuôi gà đá hơn 30 năm qua ở làng Hòa Xuân Tây (huyện Đông Hòa, Phú Yên). Mỗi ngày phụ công việc với vợ ra thì thời gian còn lại ông dành hết cho đàn gà đá. Như khoảng sân trước nhà cũng vậy. Ông dành riêng để nuôi và cho gà đá phơi nắng. Những con trưởng thành sẽ được nuôi riêng trong từng lông. Chiều về lại có gần chục con gà đá được anh em trong thôn hoặc thôn khác đem qua để xổ.
Giai đoạn xổ là ban đầu chuẩn bị cho gà đá có thể đá được. Huấn luyện thêm là để đá. Giai đoạn này mất từ 8 đến 10 tháng. Theo chia sẻ của ông Năm Bạo: “Người ta nuôi gà trên 8 tháng mới dám đem xổ, còn tôi thì chỉ 6 tháng là đã đem đi thử giò. Bởi lẽ gà đá tôi nuôi lớn rất nhanh. Mục đích là nuôi thành gà đá chuyên nghiệp. Như vậy bán giá mới cao. Chứ con dở thì làm thịt ăn chứ tuyệt không bán. Trong làng ai có gà hay muốn bán thì tôi cũng mua. Mình đem về nuôi và dưỡng thêm thời gian thì bán lại với giá cao hơn”.
Người trẻ nuôi gà đá
Anh Phạm Văn Tỉnh hiện là giáo viên Trường THCS Lê Thánh Tôn (ở Đông Hòa). Là người trẻ đến với con được kiếm tiền bằng nuôi gà đá. Anh cho biết ngoài giờ ở trường lớp. Hiện anh còn đang nuôi khoảng 20 con gà đá. Thời gian rảnh trong ngày anh dùng để chăm sóc gà. Nhờ vậy mà tăng thêm nguồn kinh tế cho bản thân. Giúp trang trải cuộc sống một cách dễ dàng hơn.

Với nghề nuôi gà đá người nuôi chỉ cần số vốn đầu tư ban đầu từ 2 đến 3 triệu đồng. Đầu tiên là làm chuồng trại, mua thêm khoảng 4 gà mái và một con gà trống là đã có thể gây thành một đàn được. Theo nhận định của những người nuôi thì gà đá dễ nuôi hơn gà nuôi vì các mục đích khác. Bởi vì gà đá có khả năng kháng dịch bệnh rất tốt. Cốt lõi cần là một diện tích lớn để nuôi thả khi gà còn nhỏ. Còn với những con đã lớn thì phải nuôi riêng từng lồng. Tại vì thả rông thì gà sẽ đá lẫn nhau làm hư gà. Gà không bán được.
Cách chọn gà đá giống đúng chuẩn cho hộ kinh tế
Mỗi chủng loại gà đá có một vẻ riêng biệt, cũng như khác nhau về cách chăm sóc. Xét theo dân mê gà chọi thì ưu tiên sẽ là gà điều, gà xám, gà ô, gà tía. Để đúc ra gà con có được sức bền thì phải chú ý đến gà bố mẹ. Ưu tiên gà mái phải có ngoại hình tốt, khỏe và thuộc loại hung dữ. Do gà con sẽ chiếm 80-90% đặc tính của gà mẹ. Sau vài lứa nếu gà tốt thì giữ để huấn luyện. Nếu không thì lại cho lai cùng với con mái khác.
Gà đá hay phải sở hữu các đặc điểm là dáng vóc to lớn, chân cao, cựa đều. cơ bắp to khỏe, mắt nhỏ, sâu. Phần mỏ to và nhọn còn lớp vảy ở chân thì dày và cứng… Người nuôi gà nên biết xem tướng để biết được đâu là gà hay, gà tài. Như vậy sẽ bán được giá cao hơn hẳn.
Kinh nghiệm người mua gà đá sẽ xem chân, tướng đi đứng, mắt, mỏ, mồng và vảy để phán đoán. Có nơi còn phải cho xổ trước mới quyết định mua. Vì muốn lấy được con có kỹ năng, đòn đá đẹp. Nếu con hiểm hóc trong lối đá thì càng tốt.

Nhiều đại gia chẳng ngại bỏ tiền để thuê người chăm sóc và huấn luyện chiến kê hàng ngày. Chỉ nhằm thỏa niềm đam mê gà đá
Đá gà cựa sắt – Con đường kiếm tiền lành mạnh của dân mê gà chọi.
Nhìn chung quá trình nuôi gà đá vất vả bởi nhiều công đoạn. Cho nên phải có tình yêu với chiến kê và một niềm đam mê mạnh mẽ thì mới có thể theo nghề lâu dài. Bởi vì chăm sóc một chú gà đá so với chăm chút đứa con của mình không khác là mấy. Thậm chí còn kỳ công và vất vả hơn rất nhiều.
Đá gà cựa sắt có thể là trò chơi gây tổn thất tài chính, thậm chí tan vỡ gia đình. Điều này là do người chơi đã dùng tâm thế sát phạt để tham gia. Còn nếu trên tinh thần nuôi dưỡng để giúp gia tăng kinh tế. Đây quả thực là một con đường kiếm tiền lành mạnh cho những người say mê gà đá.